برای مشارکت بیشتر مردم در امور خیریه باید فرهنگ صدقه با نوآوری اجتماعی تغییر کند
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۴۵۱۳۹
مطالعات نشان می‌دهد که باوجود امکانات متعدد و افزایش کمکهای خیران در سال‌های اخیر، تعداد افراد نیازمند و خواسته های آنها در حال افزایش است. این موضوع موسسات خیریه را متوجه این نکته می‌کند که مدل خدمت‌رسانی باید تغییر کند و به این خدمات ارائه شود که موجب بازتوانی نیازمندان و مددجویان شود. در واقع زمانی که افراد نیازمند از حالت مصرف‌کننده به مشتری تبدیل می‌شوند دیگر منفعل یا سپاسگذار صدقه و کمک دریافتی نیستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نوآوری اجتماعی به ترکیب جدید ایده‌ها و شکل‌های متفاوت همکاری اشاره دارد که زمینه‌های نهادی را از طریق توانمندسازی و مشارکت گروه‌های آسیب‌پذیر هم در فرایند و هم به عنوان نتیجه پایدار می‌کند. همچنین نوآوری اجتماعی راهکاری مبتکرانه برای حل مشکلات اجتماعی ارائه می‌دهد که در مقایسه با راهکارهای قبلی اثربخش‌تر، کاراتر و پایدارتر است. [۱]
در این زمینه پژوهشگر ایرنا برای یافتن پاسخ به سوالاتی مانند چگونه می‌توان عملکرد موسسات خیریه را با استفاده از نوآوری اجتماعی ارتقا داد؟ و نیز چطور می‌توان مشارکت مردمی در نوآوری اجتماعی را افزایش داد و هدایت کرد؟ گفت وگویی با «مهندس افخم صباغ» مدیر عامل اسبق موسسه توانمندسازی زنان و کودکان مهر و ماه و «اکبر رجبی» بنیانگذار جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها داشت. در ادامه متن این گفت وگو را می‌خوانید:
گسترش و عمق بخشی فعالیت‌ها سمن‌ها با استفاده از ایده‌های نوین
صباغ می‌گوید: ما به عنوان یک نهاد اجتماعی با شناخت از جامعه هدف خود که همان اقشار در معرض آسیب به خصوص زنان و کودکان است، تلاش می‌کنیم تسهیلگرانی در جهت توان‌افزایی جامعه هدف خود باشیم. این مهم اتفاق نمی‌افتد مگر با آگاهی و مشارکت خود این افراد .
در این راستا، با برگزاری کلاس‌های آموزشی و مهارت‌آموزی در ۲ حوزه زنان و کودکان و هم کارآفرینی در بخش زنان سعی در توان‌افزایی اقتصادی خانواده‌ها داریم زیرا فقر اقتصادی را عامل اصلی آسیب‌پذیری می‌دانیم. اما برای این فعالیت‌ها
نه فقط از دانش و تجارب سمن‌ها استفاده می‌کنیم بلکه تلاش می‌کنیم که با استفاده از دانش روز کیفیت فعالیت‌های سازمانی را ارتقاء بخشیم. صباغ: مشارکت مردمی و وارد کردن آنها در تمام مراحل تصمیم‌گیری سازمان‌های مردم‌نهاد، می‌تواند پشتوانه لازم برای بهبود عملکرد سازمانی را مهیا کند
مدیر عامل اسبق موسسه توانمندسازی زنان و کودکان مهر و ماه در ادامه افزود: در بُعد فعالیت‌های اجتماعی سازمانی سعی بر ایجاد بستر مناسب برای مشارکت تمامی ذینفعان است. آموزش همکاران به ویژه مدیران، تلاشی برای حاکمیت تفکر سیستمی در موسسه در این راستا بوده است. استفاده از نیروهای متخصص و کارآمد بخصوص داوطلب‌های پرانگیزه از یک سو و سپردن بخش عمده‌ای از مسئولیت‌ها به نیروهای محلی و توجه به آموزش نیروهای محلی به عنوان مسئولان آینده موسسه از جمله فعالیت‌های موثر موسسه بوده است.
استفاده از ایده‌های جدید و روش‌های به روزتر فعالیت‌ها باعث گسترش فعالیت‌ها نه به سمت افزایش کمی آن بلکه عمق بخشی به فعالیت‌ها بوده است. طرح‌های موسسه در چند نوبت از سوی نهادهای دولتی و غیردولتی به عنوان طرح‌های برتر شناخته شده و توانسته موید نوآوری اجتماعی در موسسه باشد.
اعتمادسازی؛ گامی مهم برای مشارکت مردم در نوآوری اجتماعی
این فعال حوزه اجتماعی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان مشارکت مردم در نوآوری اجتماعی را افزایش داد؟ می‌گوید: عوامل متعددی می‌تواند باعث افزایش مشارکت مردم در نوآوری اجتماعی باشد. اعتمادسازی نخستین قدم در مشارکت مردم در سازمان‌های مردم نهاد است.
وی در ادامه، حرکت بر بستر اجتماع و توجه به نیازهای جامعه، هدف و برنامه‌ریزی بر اساس نیازها و شفاف سازی کلیه مراحل فعالیت بخصوص شفاف‌سازی مالی را از عوامل کلیدی اعتمادسازی دانست.
فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد بر اساس مشارکت مردمی برنامه‌ریزی می‌شوند، بنابراین ایجاد بستر مناسب برای مشارکت مردمی و وارد کردن آنها در تمام مراحل تصمیم گیری، برنامه‌ریزی و اجرایی می‌تواند پشتوانه لازم برای بهبود عملکرد سازمانی را مهیا کند.
صباغ معتقد است: بسیاری از معضلات اجتماعی و کمبودها را مردم در جامعه می‌بینند و لمس می‌کنند اما اطلاع و آگاهی کافی از شیوه‌های مشارکت خودشان را ندارند. این خلاء نیاز به توجه و برنامه‌ریزی هم از طرف مسئولان هم نهادهای مدنی دارد. به عنوان مثال موضوع کار کودکان برای اکثریت جامعه قابل پذیرش نبوده و حتی تمایل به کمک هم دارند اما بیاطلاعی از شیوه برخورد و رفتار با کودکان کار بخصوص کودکان کار در خیابان، بیشتر مواقع نه فقط کمکی برای کودکان نیست بلکه می‌تواند آسیب‌زا هم باشد. این آگاهی که مردم می‌توانند با همراهی با سمن‌های فعال حوزه کودکان کار در کاهش این پدیده موثر باشند نیاز به آگاهی رسانه‌ای دارد.
صباغ می‌گوید: یکی از روش‌های مشارکت مردم در نوآوری اجتماعی، ارائه گزارش‌های فعالیت‌های سمن‌ها به مردم است. مردم باید نتیجه و اثرگذاری همراهی آن ها را ببینید. یکی از نوآوری‌هایی که می‌توانیم در موسسه به آن تکیه کنیم و شیوه موثر در حمایت مستمر حامیان خود بدانیم، ارائه گزارش‌های دوره‌ای کامل به مخاطبان است. شفافیت مالی از اصول اولیه اعتمادسازی است. خوشبختانه در این مورد از ابتدای فعالیتمان شفاف عمل کرده‌ایم. کلیه گزارش‌های عملکرد موسسه به ویژه گزارش‌های مالی همیشه در رسانه‌های موسسه در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
رجبی بنیانگذار جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها هم مانند صباغ یکی از راه‌های ارتقای عملکرد موسسات خیریه با استفاده از نوآوری اجتماعی را در عواملی مانند شفافیت مالی و اجتماعی می‌داند.
چگونه شفافیت مالی و اجتماعی ارتقای موسسات خیریه با استفاده از نوآوری اجتماعی می‌شود؟
| ۱- گزارش نیازها الف: نهادینه کردن مطالبه‌گری عمومی در حوزه اجتماعی ب: جهت‌دهی به حمایت‌های خیرین و بالارفتن بازدهی مشارکت‌های اجتماعی | ۵- روابط‌مند بودن الف: ساختن رابطه‌ها ب: استفاده درست از رابطه‌ها |
| ۲- گزارش عملکرد الف: بالا رفتن اعتماد عمومی به موسسات ب: هدفمند شدن فعالیت‌ها | ۶- مردمی بودن و مردم دوست بودن الف: تبدیل مردمی بودن از شعار به باور ب: مردم را از خود دانستن |
| ۳- گزارش های مالی الف: اعتمادسازی ب: الگوسازی مالی | ۷- زبان گفت‌وگو و غیر سیاسی با حاکمیت داشتن الف: شرح درست نیازها و عملکردهای اجرایی و مالی ب: ایجاد تعامل سازنده |
| ۴- دیجیتال شدن(شبکه سازی و ...) الف: به روز بودن ب: تحلیل داده‌ها ج: راحت‌تر شدن پایش‌ها |
نوآوری اجتماعی برای جامعه ارزش و منفعت تولید می‌کند
صباغ از فعالان اجتماعی در خصوص چگونگی ارتقای عملکرد موسسات خیریه با استفاده از نوآوری اجتماعی می‌گوید: تجهیز موسسات به دانش روز در ابعاد مختلف شامل حاکمیت سازمانی، ارتباطات، برنامه‌ریزی، ارزیابی مستمر و مدیریت مالی، استفاده از فن‌آوری‌های روز و مدیریت منابع انسانی و... باعث بهره‌وری بهتری از کلیه منابع سازمان می‌شود.
اگر برای هر کدام از بُعدهای ذکر شده برنامه‌ریزی شود و فعالیت‌ها بر اساس برنامه‌ها صورت گیردبه طور قطع داوطلبان خوش فکر با ایده‌های مناسب‌تر به طرف سمن‌ها رو خواهند آورد و در آن‌صورت می‌توان از ایده‌های بهتر با روش‌های
مناسب‌تر با بهینه‌سازی منابع فعالیت‌ها را پیش برد. نوآوری اجتماعی به افراد نگاه نمی‌کند. بلکه برای کل جامعه ارزش و منفعت تولید می‌کند. رجبی بنیانگذار جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها، یکی از راه‌های ارتقای عملکرد موسسات خیریه با استفاده از نوآوری اجتماعی را در عواملی مانند شفافیت مالی و اجتماعی می‌داند
رجبی بنیانگذار جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها نیز در این زمینه می‌گوید: در راستای نوآوری اجتماعی جمعیت طلوع در ۱۴ مرکز از جمله سرای امید: مرکز اقامتی، درمانی و آموزشی مردان که از سال ۱۳۹۱ آغاز به فعالیت کرده است و حدود ۱۱۰ نفر ظرفیت دارد،فعالیت‌های خود را به انجام می‌رساند.
-«به سوی امید» سرپناهی برای حمایت از بهبودیافتگانی است که بعد از تکمیل دوره‌های درمانی روانی و جسمی موفق به اشتغال شده اما هنوز به خانواده وصل نشده‌اند و از این فضا به عنوان سرپناه استفاده می‌کنند.
-«سرای مهر»: مرکز اقامتی، درمانی و آموزشی کودکان و بانوان بوده که در خرداد ماه ۱۳۹۴ آغاز به فعالیت داشته است و فاز اول این مجموعه حدود ۷۰ نفر ظرفیت دارد.
- «سرای نور »: مرکز اقامتی، درمانی و آموزشی پسران نوجوان ۱۳ تا ۱۸ سال که از سال ۱۳۹۶ آغاز به فعالیت کرده است و حدود ۴۰ نفر ظرفیت دارد.
-«سرای فراز» : مرکز اقامتی، درمانی و آموزشی پسران خردسال ۷ تا ۱۲ سال که از سال ۱۳۹۶ آغاز به فعالیت داشته است و حدود ۳۰ نفر ظرفیت دارد.
-«سرای فرشته‌ها»: مرکز اقامتی، درمانی آموزشی دختران نوجوان ۱۳تا ۱۸ سال که از سال ۱۳۹۴ آغاز به فعالیت کرده است و حدود ۲۰ نفر ظرفیت دارد.
-«خونه مادری» : مرکز آموزشی، رفاهی و مشاوره مادران و کودکان آسیب دیده از اعتیاد یا کارتن‌خوابی، در محله دروازه غار که ۶ روز در هفته فعال است و هر روز به طور متوسط به ۳۰ کودک در این مرکز خدمات ارائه می‌شود.
-«خونه پدری»: مرکز اشتغال جهت توانمندسازی بانوانی که کودکانشان تحت حمایت و آموزش خونه مادری هستند واقع در محله دروازه غار.
-«سرای حافظ» : مرکز اشتغال و کارآفر ینی بهبودیافتگان از اعتیاد و کارتن خوابی با ظرفیت اشتغال ۲۰۰ نفر که شامل کارگاه‌هایی برا ی تولید اقالمی چون کیف مدارس، ماسک جراحی، تولید روسری، محصولات خوراکی خانگی مانند میوه خشک و ادویه‌جات است.
-«سرای غزل» : مرکز حمایت، مشاوره و توانمندسازی زنان آسیب دیده اجتماعی.
-«سرای گوهر» : مرکز اقامتی-آموزشی -توانمندسازی دختران و زنان بی سرپناه.
-«طلوع راد» : مرکز آموزش تحصیلی در حمایت از نوجوانان با استعداد که به دلیل کم برخورداری مالی از پیشرفت تحصیلی محرومند.
-«بانک غذا» : طرح رساندن اقلام خشک و غذاهای گرم دست نخورده در سطح کشور به دست نیازمندان به منظور مبارزه با گرسنگی و هدر رفت غذا که پیش از این با نام« تـهران شهر بـدون گرسنه» و در سطح شهر تهران فعالیت داشت.
-«کودکانه طلوع»: حدود ۵۰۰ کودک در معرض آسیب اجتماعی کارتن خوابی یا اعتیاد، تحت پوشش حمایتی جمعیت طلوع بی‌نشان ها هستند که از لحاظ معیشتی، تحصیلی و تفریحی در قالب ۳ طرح مورد حمایت قرار می‌گیرند طلوع با شناسایی و حمایت از خانواده‌های آسیب دیده از اعتیاد با تمرکز بر کودکان، می‌کوشد تا به آنها تجربه زندگی شاد اجتماعی را هدیه کند.
پی‌نوشت
[۱] . برای اطلاع بیشتر در این خصوص ر. ک به کارگیری نواوری اجتماعی جهت بهبود عملکرد موسسات خیریه، علی اصغر سعدآبادی، ندا آرامی‌پور، علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی، دوره ۱۷، شماره ۲ - شماره پیاپی ۳۶، اسفند ۱۳۹۹، صفحه ۲۲۲-۱۹۱
برچسب‌ها سازمان بهزیستی سازمان های مردم نهاد اختصاصی ایرنا کمیته امداد امام خمینی خیرین مدرسه ساز نوآوریمنبع: ایرنا
کلیدواژه: سازمان بهزیستی سازمان های مردم نهاد اختصاصی ایرنا کمیته امداد امام خمینی خیرین مدرسه ساز نوآوری سازمان بهزیستی سازمان های مردم نهاد اختصاصی ایرنا کمیته امداد امام خمینی خیرین مدرسه ساز نوآوری سازمان های مردم نهاد عملکرد موسسات خیریه نوآوری اجتماعی توانمندسازی زنان درمانی و آموزشی نفر ظرفیت آغاز به فعالیت زنان و کودکان مشارکت مردمی مرکز اقامتی شفافیت مالی برنامه ریزی برای مشارکت فعالیت ها اجتماعی ب ایده ها سمن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۴۵۱۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راه سنجش موفقیت هر مجموعه مشارکت مردم در فعالیت‌های آن است
شهرام دبیری رئیس شورای عالی استان‌ها به مناسبت فرارسیدن روز ملی شوراها ظهر امروز در نماز جمعه تهران سخنرانی کرد.
دبیری در این سخنرانی در حضور نمازگزاران تهرانی عنوان کرد: روز ملی شوراها را به عموم مردم و جامعه شورایی و روز کارگر و معلم را به کارگران زحمتکش و فداکار و معلمان فرهیخته و خدوم کشور تبریک عرض می‌کنم.
وی افزود: جای بسی افتخار است که ایران امروز در اوج اقتدار و عزت به‌عنوان الگوی انقلابی و آزادی خواهی در دنیا و منطقه مطرح شده است. پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی جمهوری اسلامی ایران چشمگیر و صعودی بوده و چشم جهانیان را خیره کرده است.
رئیس شورای عالی استان‌ها تصریح کرد: ۹ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ مصادف با فرمان تاریخی حضرت امام به شورای انقلاب مبنی بر تهیه و تصویب آیین نامه اجرایی شوراها برای اداره امور محلی شهر و روستایی است که متاسفانه به دلیل شروع جنگ تحمیلی، فعالیت شوراها با تأخیر از سال ۱۳۷۸ شروع به کار کردند.
دبیری ادامه داد: جایگاه شوراها در قانون اساسی بسیار رفیع است. به طوری که یک فصل از قانون اساسی مربوط به شوراها بوده و طبق اصل هفتم قانون اساسی شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند.
وی با اشاره به مردمی بودن نهاد شورا اظهار داشت: اعضای شورا از بطن مردم انتخاب شده و طبق وظیفه قانونی، همیشه و در تمام سختی‌ها در کنار مردم هستند. در همین موضوع سیل اخیر سیستان و بلوچستان اعضا شوراهای شهر و روستا و شورای عالی استان‌ها از استان سیستان و بلوچستان از اولین لحظه‌ها و به صورت شبانه روزی پیگیر حل مشکلات مردم سیل زده بودند. چراکه اعضای شورا خود از جنس همین مردمند و هنوز هم برای باز گشایی راه‌های روستایی تلاش می‌کنند.
رئیس شورای عالی استان‌ها تاکید کرد: جامعه شورایی کشور در راستای توسعه پایدار به دنبال حکمرانی خوب شهری با مشارکت همه شهروندان در تصمیم گیری‌ها است. از سوی دیگر همراه دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی است.
وی عنوان کرد: اکنون مهمترین وظیفه دولت، ما و تمامی مسئولان مهار تورم است. عدم افزایش دستمزد کارکنان و کارگران متناسب با نرخ تورم معنای فقیر‌تر شدن روز به روز مردم با افزایش فاصله طبقاتی است. این وظیفه ماست که این مشکل را حل کرده و با ایجاد امکانات رفاهی امید را در جامعه افزایش دهیم و بتوانیم مشارکت مردم را در تمام امور ارتقا دهیم. راه سنجش موفقیت هر مجموعه سازمان یا نهاد میزان مشارکت مردم در فعالیت‌های آن مجموعه است. پس بیایید متحد و همدل، با هم مشارکت مردم را افزایش داده و مردم را محرم خود بدانیم. چرا که مردم ما لایق بهترین‌ها هستند و بزرگترین پشتیبان کشور نظام محسوب می‌شوند.
دبیری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: جامعه شورایی با توجه به ظرفیت قانونی خود مبنی بر برنامه‌ریزی در خصوص مشارکت مردم در راستای انجام خدمات اجتماعی، رفاهی و عمرانی، آمادگی خود را جهت تحقق شعار سال «جهش تولید، با مشارکت مردم» و اقدامات عملی در این رابطه را اعلام می‌نماید. از این رو استفاده از ظرفیت عظیم جامعه شورایی که در صف اول ارتباط با مردم قرار دارند و به دنبال حل مشکلات مردم هستند در این زمینه بسیار کارساز خواهد بود.
دبیری توضیح داد: اعضای شورا در روستا‌ها تمام تلاش خود را جهت رفع کمبودها و نارسایی‌ها و افزایش مشارکت و خودیاری مردم برای پیشبرد امور روستا و تبیین سیاست‌های دولت و تشویق و ترغیب روستاییان جهت اجرای این سیاست‌ها و نظارت بر اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی روستایی می‌کنند.
رئیس شورای عالی استان‌ها کمک رسانی و امداد در مواقع بحرانی و تلاش برای رفع اختلافات افراد و محلات و حکمیت میان آنها را از دیگر وظایف شوراها در روستا‌ها برشمرد و گفت: اعضای شوراهای روستا به خوبی توانسته‌اند این وظایف را انجام می‌دهند.
وی افزود: در شهر‌ها نیز علی‌رغم کمبودها و مشکلات مرتبط باید درآمد پایدار، تلاش خود را برای توسعه مناطق کم‌برخوردار مصروف می‌دارند.
دبیری ضمن اعلام آمادگی مدیریت شهری برای ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری بیان کرد: از عموم مردم و سرمایه گذاران دعوت می‌کنیم در خصوص گسترش مراکز گردشگری و تفریحی، ورزشی و فرهنگی مشارکت نمایند.
رئیس شورای عالی استان‌ها ادامه داد: یکی از مهمترین اهداف ما «اجرای مدیریت یکپارچه شهری» است که در آن تمام سازمان‌های شهری و خدمات دهنده و فرهنگی با هماهنگی شهرداری‌ها و شوراها، شهر را اداره می‌کنند. همان تجربه موفقی که در تمام دنیا اجرایی شده است.
وی با بیان اینکه جامعه شورایی، با تمام توان در خدمت مردم و کشور هستند گفت: اعضای شوراهای روستا، بخش، شهر، شهرستان، استان و شورای عالی استان‌ها بی صبرانه منتظر ملاقات با مقام معظم رهبری هستند و ما اینجا از بیت حضرت آقا در خواست می‌کنیم که در زمان مقتضی اجازه این ملاقات را به جامعه شورایی کشور بدهند تا جامعه ۱۲۷ هزار نفری شوراهای کشور با انگیزه و اشتیاق بیشتر در رابطه با عملی کردن شعار سال قدم‌های بلند و مؤثری را بردارند.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی شهری
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»